S A D E C E Ö Z G Ü R

Saray Kapısı - İstanbul Hem tarihe hem biyografi okumaya meraklı olunca Hıfzı Topuz'un Abdülmecit - İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yıl adlı kitabını, deyim yerindeyse, bir solukta okudum. 205 sayfalık kitap, Remzi Kitabevi'nce Ağustos 2009 tarihinde basılmış. Benim okuduğum aynı tarihli ikinci basımıydı. Hıfzı Topuz'un tarihi kişilikler ile ilgili yazdığı kitapların tarzını çok beğeniyorum. Diyaloglarla, o döneme ışık tutan kitabî bilgilerle ve günlükler-mektuplarla süslenmiş çalışmalar. Topuz'un bu eseri, Osmanlı İmparatorluğu'nun zor bir döneminde tahta çıkan Sultan Abdülmecit dönemi hakkında bilgilerin yanı sıra, o dönemde İstanbul ve İmparatorluğun genelinde günlük hayata dair de çok öğretici.  Kitabın sonunda yer alan, yararlanılan kaynaklar listesi, dönem hakkında ayrıntılı çalışmalar yapmak isteyenlere yol gösterir nitelikte.

Cumhuriyet ile yaşıt bir gazeteci, araştırmacı ve yazar Hıfzı Topuz. Uzun yıllar Paris'te, Unesco'da görev yapmış. Bu görevi sırasında bir çok kez Afrika'ya gitmiş. Farklı ülkelere ve farklı bölgelere yaptığı ziyaretlerinde biriktirdiği objeleri (maskeler, heykeller, heykelcikler) Büyükçekmece Belediyesi'nce kurulacak bir müzede sergilenmesi için anlaşma yapmış. Ancak, geçen senelerde müze kurul(a)mamış.  Cer Modern'in ana salonunda Büyülü Afrika adı ile sergilenen eserlerin yanlarında küçük açıklayıcı bilgiler de yer alıyor. 6 Nisan ile 23 Haziran 2019 tarihleri arasında gezilebilecek, 500 eserden oluşan, sergiyi kaçırmayın derim. 

Cumhuriyetimiz ile yaşıt Hıfzı Topuz'un yaşamında iz bırakanları anlattığı anı kitabını ilgiyle okudum. Remzi Kitabevi'nden ilk baskısını 2005 yılında yapan eser 500 sayfaya yakın. Paris ve Afrika anıların geçtiği iki mekan. 1983 yılına kadar UNESCO'da çalışan Topuz, bu süre içerisinde Paris'te yaşayan ve yolu Paris'e düşen bir çok sanatçı ile yakın ilişkiler içerisinde olmuş. Kitabında bu kişilerle ilişkilerini de anlatıyor. Avni Arbaş, Fikret Mualla gibi ressamlardan Bedri Rahmi, Nazım Hikmet gibi şairlere dek uzanan kişiler, kitapta ayrı başlıklar halinde anlatılmış. Hıfzı Topuz'dan iki tarihi roman okumuştum bugüne kadar. İlki Kara Afrika'nın kara yazgısını değiştirmek uğruna verdiği mücadelede öldürülen Lumumba'yı anlatıyordu. Diğeri ise Osmanlı'nın son dönemine eğilmişti. Anıları okuyunca iki kitabın kaynağını anlamış oldum. Topuz'un ailesi, Osmanlı'nın son dönemine tanıklık edenlerden oluşuyor. Bu tanıklıkları dinleyerek büyümüş T...

Yakın zamanda Osmanlı imparatorluğunun son dönemini anlatan çok sayıda anı kitabı okudum. Aynı dönemi farklı anılardan okumak çok yararlı oluyor. Amacım tarihi daha iyi öğrenmek değil. Böyle bir amaç edinsem anı kitaplarının yanında makalelere, tezlere de başvurmam gerekir sanırım. Ben tarihsel gerçeklerden çok o dönemin günlük yaşantısını merak ediyorum. İstanbul işgal edildiğinde sıradan vatandaş neler hissetti ya da koca imparatorluk çökerken memurlar ne yapıyordu? Hıfzı Topuz'un akıcı dili, roman formunda yazdığı Paris'te Son Osmanlılar, dönemin bir çok karakterini anlatıyor. Romanın adı her ne kadar Paris'te Son Osmanlılar Mediha Sultan ve Damat Ferit olsa bile Topuz, bu iki isme romanın girişinde ve sonucunda yer veriyor. Abdülhak Hamit'ten Namık Kemal'e Necip Paşa'dan Sultan Abdülhamit'e ve daha bir çok paşaya, elçiye kadar insanların hayatlarından kesitler aktarıyor. Remzi Kitabevi'nden ilk baskısını Kasım 1999'da yapan kitabın Kasım ...

Afrika orta batısında, Belçika sömürgesi altındaki Kongo'da yaşanan özgürlük savaşını ve bu savaşın lideri Patrice Lumumba 'nın mücadelesini roman tadında anlatan bir eser Kara Çığlık . Eserin yazarı Hıfzı Topuz , 1960'lardan bu yana 27 kez Afrika ülkelerine gitmiş. Romanın geçtiği Kongo'da bir yıl kalmış. Belgesel romanlarda, tarihi gerçekleri kurgu ile harmanlamak kolay bir iş değil. Topuz, bu zor işi büyük ustalıkla yapmış. Bir yanda Lumumba'nın ölümsüzlüğe uzanan mücadelesini izlerken bir yandan gazeteci Vedat'ın aşklarını okuyoruz. Kara Afrika'nın nasıl sömürüldüğünü, sömürücülerin o dönemlerde yerli işbirlikçileri nasıl kullandığını okumak, günümüzde yaşanan kimi süreçleri anlamamıza yardımcı oluyor.