S A D E C E Ö Z G Ü R

"Dar Zamanlar" üçlemesini okumaya 2016 yılında başlamıştım. Aslında 2014 yılında yayınlanan Dert Dinleme Uzmanı ile dörtleme haline dönüşen dizinin iki ve üçüncü romanlarını bir kaç ay önce okuduktan sonra serinin son romanını bitirmek şart olmuştu.  Romanı, Everest Yayınlarından Nisan 2014 tarihli, 255 sayfadan oluşan, ilk baskısından okudum. Dar Zamanlar serisinin ilk üç romanındaki karakterlerin yer almadığı Dert Dinleme Uzmanı beş bölümden oluşuyor. Anlatılanların ne kadarı gerçekten yaşandı ne kadarı anlatıcının hayalinde yaşandı birbirine girmiş. Okuduğumuz zaten bir kurgu olduğuna göre neyin gerçekten yaşanıp neyin anlatıcının hayalinde yaşandığının bir önemi var mı diye düşünüp metni okumanın tadını çıkartmanızı öneririm.    Klasik akışlı bir roman değil Dert Dinleme Uzmanı. Bence Dar Zamanlar serisi içindeki en sıradışı yapıya sahip olanı.  Edebiyatla ilgili akademik bir bilgim yok. Bu yüzden yazdığım hatalı olabilir  baştan uyarayım.  Sanırım bil...

Dar Zamanlar üçlemesinin son romanı Hayır...'ın ilk baskısı 1987 yılında yapılmış. Benim okuduğum Türkiye İş Bankası yayınlarından çıkan Haziran 2012 tarihli, 354 sayfalık 16. baskısıydı.  Bu kez 1980 darbesinin sonrasındayız. Dar Zamanlar üçlemesinin diğer iki romanından daha farklı daha derinlikli bir anlatım şekli var bu kez. Anlatılanların hangisi yaşandı hangisi kahramanın hayalinde kaldı yer yer karışıyor. Bir kez daha ülkemiz tarihinin bir bölümü, farklı karakterler ile anlatılıyor.  Üçleme içinde en beğendiğim bu son halka oldu. Belki düz anlatımlardansa böylesi anlatımları sevmemdendir. Dar Zamanlar ile ilgili çok sayıda akademik makale var. Romanlardan sonra onlara da göz atmanızı öneririm. 

Yakın tarih olarak adlandırdığım 1876  - 1946 arasına dair okuduğum kitaplar arasında en farklı olanı Yunan Düşü'ydü diyebilirim. Kurtuluş savaşımızı, cephenin diğer tarafından anlatan bir çalışma. Dilimize Halim İnal tarafından çevrilmiş. 495 sayfalık eseri, Ayraç Yayınevi'nce Şubat 2002 tarihli ilk baskısından okudum.  Yunan Düşü adlı eser,  Michael Llewellyn Smith 'ın Yunanistan'ın Anadolu'yu İşgali, 1919-1922 ve Ulusal Bölünme başlıklı doktora tezinden oluşturulmuş. 1800'lerin sonlarında Yunanistan'ın içinde bulunduğu siyasi durum ile başlayan eser işgalci Yunan askerlerinin Anadolu'dan atılması sonrası Yunanistan'da yaşanılanların anlatılması ile bitiyor.  Akademik çalışma yapanlar başta olmak üzere konuya ilgi duyanlara, tarihi farklı bir bakış açısından ilginç gelecektir. O yılların ne kadar zorlukla geçtiğini görmek, ülkemizi işgalden kurtaran kahramanlarımıza borcumuzu hatırlattı. 

Nick Hornby'den okuduğum ilk roman Düşerken 'di. 262 sayfalık Ölümüne Sadakat'i dilimize Defne Orhun çevirmiş. Sel Yayıncılık'tan çıkan Nisan 2005 tarihli ilk baskısını okudum.  Rock müziğe ilginiz varsa, plak koleksiyonu yapıyorsanız eminim ki Ölümüne Sadakat'i okurken çok keyif alırsınız. Benim koleksiyonu bırakın bir tane bile plağım yok, iyi bir rock dinleyicisi de sayılmam. Buna karşın gene de romanı sevdim.  35 yaşında ve sevgilisi tarafından terk edilen Rob'un ilişkilerinin neden uzun süreli olmadığını sorgulaması ile başlıyor roman. Bu sorgulama kadın ve erkeğin hayatı algılayış farklılıklarını da ortaya koyan bir anlatıya dönüşüyor.  Düşerken gibi Ölümüne Sadakat de sinemaya uyarlanmış. High Fidelity adlı filme dair ayrıntılara buradan ulaşabilirsiniz. 

Dar Zamanlar üçlemesinin ilk romanı Ölmeye Yatmak'ı Ocak 2016'da blog sayfama eklemiştim. Aradan beş yıl gecince ilk romandaki karakterleri hatırmam kolay olmadı. Romanı, Simavi Yayınları'ndan 1992 yılında çıkan 322 sayfalık baskısından okudum.  26 Kasım 1972 saat 19'da başlayan, bir işadamının kızı ile bir paşanın oğlu arasındaki düğün töreni süresinde geçiyor anlatılanlar. "İntihar etmeyeceksek içelim bari!" sözü ile başlayan roman, ülkemiz tarihinin bir dönemini farklı karakterler üzerinden sorgulatıyor.  Dar Zamanlar üçlemesini herkesin okumasını öneririm. Hem başarılı kurgusu ve akıcı diliyle iyi roman okumak için hem de ülke tarihine edebi bir bakış için.

İngiliz yazar Nick Hornby'den okuduğum ilk roman Düşerken oldu. Banu Tellioğlu Altuğ'un dilimize çevirdiği 312 sayfalık eseri Sel Yayıncılık basmış. Benim okuduğum Mayıs 2006 tarihli ilk baskısıydı. Roman, tek ortak noktaları, yılbaşı gecesi yüksek bir binanın çatısına intihar etmek için çıkmak olan dört kişinin macerasını anlatıyor. İkisi erkek ikisi kadın olan bu dört kişinin anlatımıyla ilerleyen romanı severek okudum.  Nick Hornby'nin romanlarının kimileri sinemaya uyarlanmış. Dilimize Düşerken adıyla çevrilen, A Long Way Down adlı roman da aynı adla sinemaya uyarlanmış. Pierce Brosnan,  Toni Collette, Imogen Poots ve Paul Aaron'un başrollerini oynadığı filmin bilgilerine buradan ulaşabilirsiniz. 

Orhan Pamuk'un 537 sayfalık son romanı Veba Geceleri'ni, Yapı Kredi Yayınları'ndan Mart 2021 tarihli, 300.000 adetlik, ilk baskısından okudum. Küresel salgının etkilerinin devam ettiği, kısmi ve tam kapanmalar arasında gidip gelen bugünlerdeki hayatımız ile romanın konusunun denk düşmesi aslında bir tesadüfmüş. Orhan Pamuk bu romanını yazmaya beş yıl önce başlamış .  Akdeniz'de farklı dinlerden ve etnik kökenden oluşan halkın yaşadığı Minger adlı küçük bir Osmanlı adasında geçiyor olaylar. 1901 yılında adada yayılan veba salgını, salgın ile mücadele sırasında yaşananlar, halkın salgın tedbirlerine tepkisi, Osmanlı ve diğer devletlerin yaşananlara karşı geliştirdikleri politikalar...  Göndermelerle dolu bir roman Veba Geceleri. Kurgusal karakterlerin tarihi kişilere benzerlikleri dikkat çekici. Özellikle Kolağası Kamil'in sözleri, Minger'i bağımsızlığını ilan ettikten sonra dil ve tarih üzerine yoğunlaşması. Romanı okumayanları da düşünerek fazla ayrıntı vermeyey...

Uzun bir aranın ardından yeniden bir blog yazısı yazmanın garip heyecanı içindeyim. Bloga yazı ekliyordum eklemesine. Ancak son dönemde eklediklerimin tümü, okuduğum kitaplara dair yazdığım kısa notlardan ibaretti. Bu kez, geçmişte örnekleri çokça olan, kendime notlardan birisini yazmaya niyetliyim.  Niyetliydim desem daha doğru olacak sanırım.  Yeni yazı yazmak için otursam bile yaptığım eski yazdıklarımı okumaktan ibaret oldu.  Blogu yeniden eski düzenine oturtmak istiyorum. Umarım en kısa zamanda yeni yazılarla yeniden başlarım yazmaya...  En çok kendim için.

Sandra Regnier'in PAN üçlemesinin son romanı PAN'ın Saklı Sembolleri'ni dilimize, üçlemenin diğer kitaplarında olduğu gibi, Serap Gülerçin Karluk çevirmiş. Yapı Kredi Yayınları'ndan çıkan Ağustos 2020 tarihli ilk baskını okudum.  371 sayfalık roman, üçlemede, içinde fantastik öğe barındırması bakımından, ilk sırada yer alır. Son roman ile 18 yaşındaki kahramanımız Felicity Morgan kendisi ve "misyonu" hakkındaki sırları öğreniyor. Macera boyunca okuyucuya eşlik eden kimi karakterlerin gerçek kimlikleri de bu son romanda ortaya çıkıyor.  Fantastik romanları çok sevmediğimi hatırlatan bir üçleme oldu PAN. Özenli yazılmış, iyi kurgulanmış romanlar. Genç okuyucular belki daha çok sevecektir. Kahramanların 18 yaşında olduğunu hatırlatarak, çocukların okumak için 13 - 14 yaşını beklemelerinin daha doğru olacağını düşünüyorum. 

PAN üçlemesinin ikinci romanı. Sandra Regnier'in gizem ve efsaneler ile bezenmiş PAN serisini Serap Gülerçin Karluk çevirmiş dilimize. Yapı Kredi Yayınları'ndan çıkan Şubat 2020 tarihli ilk baskısını okudum. 414 sayfalık roman, üçlemenin ilk kitabının bıraktığı yerden devam ediyor. Kahramanlarımız Felicity Morgan ve Leander FitzMor gene Londra'da lisenin son sınıf öğrencileri. Ancak bu ikinci romanda artık bir takım gizler ortaya çıkıyor. Zaman içerisinde yolculuklarla bir takım tarihi olaylara ve mekânlara tanıklık ediyoruz. Roman bu yolla okuyucuda, anlatılan tarihi olayları araştırma isteği de uyandırıyor.  Gençlerin ilgisini çekeceğini düşündüğüm PAN üçlemesinde en sevdiğim roman Karanlık Kehanet oldu. Kitapçılarda üç roman yanyana konularak sergileniyor.  

Sandra Regnier'in kaleminden çıkan efsaneler ve fantastik öğeler içeren PAN üçlemesinin ilk romanı olan PAN'ın Gizli Vas iyeti, aynı zamanda üçlemenin içinde gerçeküstü öğeleri en az barındıranı. Dilimize Serap Gülerçin Karluk tarafından çevrilmiş. Yapı Kredi Yayınları'ndan Ağustos 2019 tarihli ilk baskısını okudum.  426 sayfalık roman lisenin son sınıfındaki bir grup öğrencinin okuldaki hayatını anlatarak başlıyor. Gizemin ipuçları verilse bile odaklanılan gençlerin günlük çekişmeleri. Kahramanlarımız 18 yaşında ve karşı cinse kendini beğendirmek, ilgi görmek son derece önemli. Roman mekânı, çoğunlukla Londra. Zaman ise gene çoğunlukla günümüz.  Fantaziler, efsaneler, gizem ilginizi çekiyorsa serinin diğer kitaplarını daha fazla seveceksiniz. 

Osmanlı İmparatorluğu'nun 33. padişahı V. Murad 'ın kızlarından Hatice Sultan 'ın torunu, Selma Hanımsultan'ın kızı Kenize Murad , Türkçe'ye Saraydan Sürgüne adıyla çevrilen romanda anneannesinin ve annesinin hayatının bir bölümünü anlatıyor. 1987'de Fransızca olarak De la part de la princesse morte adıyla yayınlanmış, büyük ilgi görmüş ve çok sayıda dile çevrilmiş. Benim okuduğum Everest Yayınları'nca Mart 2003 tarihli, çevirisini Nuriye Yiğitler ve Gökçe Tuncer yaptığı üçüncü baskısıydı.  Roman gibi bir hayat yaşamış Selma Hanımsultan. Dünya tarihinde büyük değişikliklerin yaşandığı bir dönemde geçiyor olaylar. 1914 - 1941 yılları arasında yaşayan Selma Hanımsultan'ın hayatı ve Saraydan Sürgüne romanının değerlendirmesi için Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci'nin Padişah torunu bir savaş muhabiri: Kenîze Murad'ın Hikâyesi başlıklı yazısını okumanızı öneririm.  Yakın tarih olarak adlandırdığım 1876 - 1946 arasındaki yıllara meraklıysanız Saraydan Sür...

Nisan 2012 tarihli Çöp Plaza-1'den 8 yıl sonra gelen bir devam romanı Çöp Plaza-2 Hayaller Hawaii. İlk romandaki gibi devam romanında da atık toplayıcıların hayat mücadelesine odaklanılmış. Miyase Sertbarut, ilk romanın sonunda çizdiği iyimser tablonun sürmediğini anlatarak başlıyor. 2012'deki ilk romana kıyasla daha gerçekçi bir anlatım var.  Çocuklara ve gençlere hayatın zorluklarını anlatan bir roman. 142 sayfa ve Tudem yayınlarından çıkmış. Benim okuduğum Mart 2020 tarihli ilk baskıydı. 

Çöp Plaza Nisan 2012'de ilk baskısını yapmış bir çocuk - genç romanı. Benim okuduğum Tudem yayınlarından çıkan, Mart 2020 tarihli 26. baskısıydı. İlk 25 baskısı 117.000 adet yapılmış. 2012 yılında Çöp Plaza adıyla yayınlanan roman, Mart 2020'de Çöp Plaza-2'nin çıkmasıyla birlikte Çöp Plaza -1 adıyla yayınlanıyor. 134 sayfalık roman atık toplayıcılarının hayat mücadelesine odaklanıyor. Gizemli bir hastalığa aranan çare, atık toplayıcılarının yaşadığı mahallede bulunuyor. Sertbarut'un romanı hayatın gerçeklerini çocukların anlayabileceği bir dil ile ortaya koyuyor.