Osmanlı'da Sosyalizm / İlhami Yangın

Paris, Osmanlı aydınına da ilham olmuş

Bilgeoğuz yayınları tarafından 2009 yılında ilk baskısını yapan ilginç bir çalışma, Osmanlı'da Sosyalizm. Toprağın mülkiyetine ilişkin yıllar boyu süren anlayışın sonucu olarak Osmanlı hakimiyetindeki bölgelerde derebeylikleri görülmemiş. Avrupa'daki gelişmelere tezat bir durum oluşmuş bu yüzden. İsmail Cem'in, henüz okumayı bitiremediğim bir kitabında bu bahsettiğim durum sayılarla ortaya konuluyor. 

İlhami Yangın'ın çalışması, Osmanlı'nın son dönemlerinden başlıyor. Kitabın odaklandığı konu, isminden de anlaşılacağı gibi, Osmanlı'da sosyalist akımlar. Hal böyle olunca, meşrutiyetler ve kurtuluş savaşı mücadelesi dönemi de, bugüne kadar hiç okumadığım bir bakış açısından, kitapta işlenmiş. Yangın, akademik bir çalışma titizliği ile yazdıklarına referans göstermiş. Kitap boyunca bir çok kez dip notlarla, bahsi geçen konuların ayrıntılarına dair bilgiler paylaşılmış. Kaynakça bölümünün 17 sayfa tutması, kitabın bu özelliğinin kanıtı niteliğinde. 

Osmanlı'da sosyalizmi incelerken, sosyalizm düşüncesinin öncüleri, Avrupa'daki fikir babalarına da değinmiş Yangın. Karl Marks'tan Lenin'e hem fikir hem eylem anlamında öncülerinin hayatlarından ilginç bilgiler ve bu bilgiler üzerinden çıkarımlar yapılmış. Kitap, bu bakımdan, Soner Yalçın, Yalçın Küçük gibi araştırmacıların eserlerini hatırlatıyor. Akrabalık ilişkileri, dini ve etnik kökenlerin hayat görüşlerine etkileri kitapta araştırılmış. 

Ülkemizin sol geleneğinin temellerini oluşturan isimlerin geçmişleri de yukarıdaki paragrafta bahsettiğim tarzda irdelenmiş. Kitabın referans olarak kullandığı eserlerin bir bölümünü okuma listeme ekledim. İlerleyen günlerde, bu kitaplara ilişkin notları da blogda paylaşmaya çalışacağım. 

Yangın'ın çalışması, yakın tarihimizle ilgili okuduğum eserler arasında en ilgi çekicilerinden birisiydi. Konunun meraklılarına duyurmuş olayım.