WRC 2015'in ardından: DTT'yi hiç kurmasak daha mı iyi acaba?

Blogu takip edenler, özellikle meslektaşlar neden bahsettiğimi anlayacaktır. DTT, yani Digital Terrestrial Television; Türkçe haliyle Sayısal Karasal Televizyon senelerdir takip ettiğim bir konu. WRC, ise dört yılda bir toplanan World Radiocommunication Conference, ki bu yıl o dört yıldan birisiydi. Bir sonraki 2019'da, iki sonraki ise 2023, bildiniz bizim cumhuriyetimizin ilanının 100. yılında, toplanacak. 

2011 yılına kadar, sektörü oturduğum yerden takip etmeye gayret ediyordum. 2011, İstanbul'da düzenlenen uluslararası etkinliklere kendi olanaklarımla katılmaya başladığım yıldır. 2013 ise bu gayretimi yurtdışı etkinliklerine katılmak şekline dönüştürdüğüm sene. Kendi olanaklarımın sınırları var elbette. Öncelikle maddi olarak bir külfet getiriyor. Küçük Emrah gibi olacak ancak, işin gerçeği çoluğumun çocuğumun rızkından arttırdığım para sonuçta bilet ve otele verdiklerim. İşin bir başka sınırı ise bireysel olarak katılabilmenin, parası neyse verseniz bile, olanaklı olmadığı etkinlikler. WRC, böylesi bir buluşma. Belki basın mensubu sıfatıyla toplantılar takip edilebilir, ancak o salonlarda tartışmalara katılmanız için kurumsal temsiliyet şart. 

Çok şükür ki bu güne kadar böylesi bir etkinliğe görevlendirileyim diye kimseye minnet etmedim. İnşallah bugünden sonra da minnet etmeden yaşarım. Kimse de beni görevlendirmedi. Bu kadar uzun ve bir o kadar da gereksiz girişten sonra gelelim konumuza. 

WRC 2015, Cenevre'de tamamlandı. Biz, düşürdüğümüz uçak, tutuklanan gazeteciler ve öldürülen baro başkanı gibi gündemlerle meşgulken ve meslek odalarımız da büyük siyaset peşindeyken takip ettiğim konu hakkında son gelişmeleri siz kıymetli okuyucularıma özetleyeyim:

Bu sene düzenlenen WRC'nin en önemli gündemi ITU Region 1 için, ki bu bizim de yer aldığımız bölge, 470 - 694 MHz bandının sadece DTT ve radyo mikrofonları için mi kullanılsın yoksa mobil operatörlerin de kullanımına mı açılsın tartışmasıydı. Analog televizyon yayınlarının sayısallaşması ile birlikte frekans tayfını (spektrum) daha verimli kullanması sonucu boşa çıkartılabilen UHF'nin üst bantları mobil operatörlere tahsis edilmişti zaten. 900 MHz, ardından 800 MHz ve son olarak 700 MHz tahsisleri yapılmıştı. Ancak mobil operatörler 470 - 694 bandının tümünü talep etmeye başlamışlardı. 

4 (yazıyla dört) hafta süren tartışmalar ve görüşmeler sonucunda ITU Region 1 için 470 - 694 MHz bandının DTT ve radyo mikrofonları için korunacağı karara bağlanmış. Hatta bununla da yetinilmemiş bu durumun 2019'da düzenlenecek WRC için de geçerli olacağı hususunda görüş birliğine varılmış. Yani 2023'e kadar 470 - 694 MHz bandı sadece DTT ve mobil operatörler için tahsis edilmiş durumda. 

Peki neden böyle bir karar verilmiş. EBU'nun sayfasındaki bilgilere göre Avrupa'da bir çok ülkenin DTT konusunda hatrı sayılır miktarlarda mevcut yatırımlarının bulunduğu, kimi ülkelerin ise yatırımlarını planladığı en önemli gerekçe. Ayrıca kamunun TV yayınlarına ücretsiz ve kolay erişimi yoluyla kültür inşaası ikinci gerekçe. İşte zurnanın malum sesi çıkarttığı nokta tam olarak burası. 

Hatırlarsınız geçtiğimiz yaz ortalarında RTÜK üyesi Sn. Esat ÇIPLAK'ın basına bir demecinden bahsetmiş ve blogda konu etmiştim. Hatta bu yazım üzerine gelen bir yorumu da ayrıca bir yazı halinde yayınlamıştım. Sn. Çıplak, özetle bu güne kadar yapıl(a)mayan DTT ihalesinin artık yapılmaması gerektiğini, mevcut frekans bandının mobil operatörlere tahsisi ardından LTE-Broadcast ile TV/Radyo yayınlarının da yapılabileceğini ileri sürmüştü. Hatta, Avrupa'da da aslında bu yönde bir niyet olduğunu ancak mevcut yatırımların büyüklüğü düşünülünce bu yönde bir adım atılamadığını söylemişti. Bugün, 26 Kasım 2015 tarihli EBU açıklamasını Sn. Çıplak'ın açıklamalarıyla birlikte okuduğumuzda ortaya ilginç bir sonuç çıkıyor. 

DTT ihalesi, en iyi ihtimalle 2016 yılında gerçekleştirilecek. Lisanslar 10 yıllığına verilecek ve lisansın süresi 2026 yılına kadar olacak. Oysa 2023 yılındaki WRC'de 470-960 MHz arası, yani UHF bandının karasal televizyon yayıncılığı için kullanılan tüm bölümü yeniden değerlendirilecek. Bugünden ne çıkacağını tahmin etmek pek de güç değil aslında. Bu durumda, 2016 yılında henüz ortada bir TL para harcanmamışken, hepi top 7 sene sonra değişecek bir teknolojiye yatırım yapmak ne kadar anlamlı? 

Bu soruyu, DTT konusunda 80'in üzerinde yazı yayınlamış ve her seferinde DTT olmazsa olmaz, DTT kamu adına önemli bir tercihtir gibi cümlelerle bitirmiş bendeniz soruyor. Soru gerçekten çok kritik. 1 Milyar Avro, şebekenin oluşturulması için harcanması gerekiyor. 

Sadece televizyon yayınlarını karasal ortamdan vermek için ve sadece 7 yıl gibi bir süre kullanılacak (ki aslında 2016'da ihale yapılsa şebekenin kurulumu ve yayınların başlaması 2017'yi bulacak, yaygınlaşması ise 2018'lerde olacak, yani belki de 5 yıl gibi bir süre kullanılacak) bir sisteme bu kadar para yatırılır mı?