Emre Çınar ile medyada yeni düzen konulu söyleşi.

Blogda yeni yayın döneminde biraz dışarıdan görüşlere ağırlık veren bir yapıyı denemeye kararlıyım. Hem yaz yaz hep aynı şeyler, kendim yazmaktan sıkıldım, siz okumaktan. Farklı bakışlara da yer vereyim istiyorum. Ana eksen değişmeyecek. Gene radyo / televizyon teknolojileri, kitap, mekan ve arada pazar yazıları...

Bu kez konuğum Tivilogy.com internet sitesinin kurucularından Emre ÇINAR. İnternet sayfası sahibi olduğum için tanıştığım kıymetli arkadaşlardan birisi. Emre ile yüzyüze de tanıştık. Ayaküstü sohbet ettik. O İstanbul'da ben Ankara'da olunca uzun boylu sohbetlere fırsat bulmak kolay olmuyor. Neyse ki beni kırmadı ve onca yoğunluğunun arasına 4 yanıtı sıkıştırdı. Kendisine bir kez daha teşekkür ederim. 

1. Seni tanımayanlar olabileceğini düşünerek kısaca kendinden bahsetmeni rica ediyorum. 

Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarımı bölümünü onur derecesi ile bitirdim; sonrasında aşık olduğum sektörü yakından tanımak ve ticari anlamda bilgilenmek için UCLA’da The Business and Management of Entertainment sertifikasını aldım. Teknik olarak kendimi tamamlamak istediğimden Oxford Brookes Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Dijital Medya Master’ını (MSc.) yapmaya karar verdim. Onu da tamamladıktan sonra 2010 – 2011 yılları arasında Doğan Gazetecilik/DK Gazetecilik bünyesinde bulunan Dijital Medya Departmanında İş Geliştirme ekibinde görev aldım. 

Akabinde 2011-2013 yılları arasında SPI International Inc.’de Online TV Product Manager olarak çalıştım. Görev aldığım süre içerisinde FilmBox Live üyelik bazlı VoD servisini, toplam 8 ülkede farklı platformlarda olmak üzere (iOS, Android, Smart TV) 80′e yakın uygulama hayata geçirdik. Bu görevimden sonra Mynet’te Video Servisleri Yöneticisi olarak görev aldım ve şu an Bir YouTube MCN'i olan BuzzMyVideos'da İş Geliştirme Müdürü olarak çalışıyorum.

2011 yılında da Türkiye'nin dijital medya ve TV teknolojileri ile ilgili bir numaralı mecrası diyebileceğim Tivilogy.com'u kurduk. 

Özellikle OTT, IPTV, Hybrid yayın modelleri, ikincil ekran ve sosyal TV uygulamaları ve yeni medya içerik modelleri ile ilgili projelerim var ve bu konular üzerine makaleler yazıyorum. 

2. Avrupa geneline bakıldığında, televizyona erişim yollarında, kablo, uydu ve karasalın birbirine yakın oranlarda paya sahip olduğu görülüyor. Ülkeden ülkeye değişiklikler görülse bile genel ortalamada %30'a yakın paylar görülüyor. Ülkemizde ise %80-85 oranında uydunun hakimiyeti var. IP bu oranları değiştirebilir mi? Değiştiriyor mu? 

IP değdiği her noktayı disrupt edebiliyor. İçerik tüketiminin hangi noktasına girdiyse bunu çok net olarak deneyimledik. Dolayısı ile ben çok net şekilde değiştirdiğini ve hatta daha da sert değişimler olacağını düşünüyorum. Fakat buradaki kilit nokta IP bağlantılarının ve servislerinin kalitesi. 

TV tüketiminde gözle görülür bir değişim sağlamak için bağlantının belirli bir kalitenin altına düşmemesi ve insanların hanelerindeki tüm internet kullanımının konforunu kaçırmaması gerekiyor. Önümüze gelen raporlara hanehalkı internet bağlantı rakamlarına baktığımız zaman büyük şehirler hariç yüzdesel olarak ülkemizde bu durumun halen düşük olduğunu görüyorum. İkinci olarak da hizmetin pahalılığı... 

Bu fiyatlar olduğu sürece kitlesel büyüme düşük oranda kalıyor. Burada teknoloji devreye giriyor, MPEG-Dash gibi teknolojik ya da encoding çözümlerinin artarak geleceğini düşündüğümden IP'nin bu rakamlarda etkili olacağını söyleyebilirim.

3. Televizyon yayınlarına ücret ödeyerek ulaşmak, ülkemizde pek yaygın değil. Son baktığımda %35 gibi bir oran vardı PayTV abonesi. Gene Avrupa ile kıyaslandığında PayTV bakir bir alan gibi görünüyor. Buna karşın NetFlix gibi sektörün büyük oyuncuları ülkemizde yok. Sence nedir bunun sebebi? 

PayTV işi Türkiye'de çok anlaşılamadı ve alışılamadı. Yurtdışındaki PayTV modellerinde topluma sunulan vaadler ve ekosistemin gelişimini incelemek çok kritik. Oysa ki ben ülkemde sadece maç gelirleri üzerinden işletilen PayTV hizmetleri görüyorum. Halen daha maç kimdeyse abone onda gibi bir durum söz konusu. Bunu aşamadık bir türlü... Bunu aşmak için operatörlerin birlikte yürümeleri gerekiyor. Sublicence fırsatlarını yaratabilmek gerekiyor. Şunu hep gördük içeriği saklamak değil kontrollü dağıtmak ekosistemi büyütüyor. 

Bu söylediklerim detaymış gibi gözüküyor olabilir ama algı ve deneyim, tüketicinin satın alma sürecini bir hayli değiştiriyor. Bunları yapmadan Pay-TV abone rakamlarını geliştiremeyiz. Başka önemli konulardan birisi de kaçak yayın yapan portaller. Makro baktığımızda ekosisteme verdikleri zarar çok fazla ve IP işin içine girdiği için kullanıcılar bedava içerik tüketimi algısını benimsemiş durumdalar. Yarın öbür gün SVoD, TVoD gibi farklı modellere geçişte bu yayınlara önlem alınmazsa zorluk yaşanacak.

Geçenlerde "Netflix neden Türkiye Pazarına neden girmiyor?" diye bir yazı yazmıştım. En çok dikkat çeken yazılardan birisi oldu. O yazıyı 3 maddede özetleyeyim; bir, dağınık içerik pazarı hak sahipliği ve dağıtım konusunda problem yaratıyor. İki, korsan içerik tüketimi ve bununla ilgili yasal düzenlemelerin eksikliği. Üçüncüsü ise ücretsiz içerik tüketiminin halkımızda oldukça benimsenmesi ve içerik için ücret ödemek istememesinden dolayı bu pazara sadece Netflix'in değil onlar dışında da SVoD veya TVoD servisinin yakın zamanda gireceğini zannetmiyorum.

4. Klasik televizyon modelinde kanallar içerik üreticilerine işleri yaptırıp, yayın saatini satarak (reklam alarak) içerik üreticilerine ödemeyi yapıyor ve oluşturulan akış çeşitli ortamlardan izleyiciye ulaştırılıyordu. Non-linear modelde ise akışı izleyici kendisi seçerek oluşturuyor. Bu anlamda klasik modeldeki televizyon kanalına ihtiyaç giderek azalıyor. Sence ileride içerik üreticiler kanalı devreden çıkartıp reklam payını doğrudan alabilecek mi? 

Ben bunun pek ihtimaller dahilinde olmadığını söyleyebilirim. Üretmek, satmak ya da yayınlamak farklı işler ve bunların hepsini bir olması sonucunda hiç birinin tam olarak yapılamayacağını düşünüyorum. Dolayısı ile bir yakınlaşma olsa bile bu bölümlendirmenin ben ayrı olarak kalacağını düşünüyorum. İçerik üreticisinin üretmeye, TV kanalının da kitlelere ulaştırıp ticareti yapmaya devam edeceğini düşünüyorum. Dolayısı ile modelin şimdiki endikasyonlara göre aynı kalacağını düşünüyorum. Ancak gelecekte bu ticareti yapanın TV kanalı olacağını zannetmiyorum. 

Futbol maçları gibi canlı yayınlar hariç linear yayının bir gün sonunun geleceğini düşünüyorum ve Kişisel TV deneyimi ile birlikte insanlar microplaylistler ile kendi yayın akışlarını yapabilecek hatta kendi playlistlerini başkalarına da izletip kişisel TV kanallarına sahip olabileceklerini ve dolayısı ile adını ya da cismini tanımlayamadığım kitle sahiplerinin bu işi yapabileceğini düşünüyorum. Şu an mevcutta Pluto.tv gibi buna benzer bir iki online uygulama deneyimledik, daha tam olmasa da gelecek vaat ediyor.