Reenkarnasyon Kulübü / Kaan Arslanoğlu

Bugüne kadar yayınlanmış tüm eserlerini okuduğum iki yazardan birisi Kaan Arslanoğlu. Ekim 2011, yani daha bir kaç gün önce, yayınlanan son romanı Reenkarnasyon Kulübü'nü de okuyarak "tüm eselerini okuduğum yazar" demeye devam ediyorum :) Bu son romanı, yayınladığı 18. eseri. Tümü roman değil, inceleme/araştırma türü eserleri de var yazarın. Reenkarnasyon Kulübü İthaki yayınlarından çıkmış. İlk baskısını Ekim 2011'de yapmış. Eğer tahmin ettiğim tartışmalara yol açarsa yeni baskısını yakın zamanda yapacak olan roman, 296 sayfa.

Alışagelinen tarz romanlardan farklı bir üslup kullanılmış. Romanın yazarı, Kaan Arslanoğlu, romanın hem anlatıcısı hem kahramanı. İlk tümce ve sonrasında gelen paragraf ile bana yakın zamanda okuduğum Nasıl Yapmalı'yı anımsattı. Çernişevski'nin çokca tartışılan romanı Nasıl Yapmalı da merak uyandıran bir bölüm ile açıldıktan sonra romanın yazarı okuyucu ile konuşmaya başlıyordu. Arslanoğlu'nun ilk tümcesi ve arkasından gelen paragrafının başlangıcı şöyle:

"Sonrasında yaşayacaklarımı, o gün, daha ilk karşılaşmamızdan önce sezmiştim.
Kitap tutkunları artık ilk tümcesi yoğun anlatımlı, derin göndermeli romanlara ilgi duyuyor. Romana benim de böyle başlamam o hesaptan değil, öyle ya da böyle bir ilk cümle konacaktı elbet..." (s. 5)

Romanda, psikiyatristliği bırakmış olan Arslanoğlu (ki bildiğim kadarıyla kendisine ilişkin bilgiler gerçek yaşantısıyla örtüşüyor) partili bir tanıdığının ricası üzerine, bir psikiyatrist ile görüşmek isteyen beyazımsı mavi yakalı Serhat ile buluşuyor. Beyazımsı mavi yakalı tabiri bana ait. Serhat, bilgi teknolojileri alanında çalışan bir teknisyen. İşçi sınıfının görece iyi kazanan üyelerinden birisi. Beyaz yakalı da denebilir, mavi yakalı da. Roman, günümüz Türkiye'sinde anayasa referandumu öncesi ve hemen sonrası zamanında geçiyor. Mekan İstanbul'un anadolu yakası, Kadıköy civarı. Serhat, güncel deyimi ile "iki kişiden birisi". Yani iktidar partisinin bir seçmeni. Serhat'ın sorunu reenkarnasyon ile yeniden dünyaya gelmişlerden olduğuna inanması. Böyle olduğunu, kendisinin de yeniden dünyaya geldiğine inanan Enver isimli ayakkabı tamircisinden öğrenmiş. Arslanoğlu Serhat'ın sorunlarını anlayıp çözeyim derken kendisini, Enver'in eski hayattaki kişiliği ile tartışmalara girerken buluyor. Enver eski hayatında Mustafa Kemal olduğunu düşünce, Arslanoğlu aklına takılan tarihi şeyleri sormaktan geri kalmıyor. 

Romanın kısa özetini yukarıda anlatmaya çalıştım. Arslanoğlu romanda Mustafa Kemal'in Çerkez Ethem, Enver Paşa ve Mustafa Suphi ile olan ilişkilerine dair şeyler söyletiyor karakterlerine. Sonuçta elimizdeki bir roman olduğu için, Mustafa Kemal'in yeniden kendi bedeninde vücut bulduğuna inanan birisinin söylediklerini ne kadar ciddiye almak gerekir bilemiyorum. Eğer Aslanoğlu'nun kaleme aldığı bir inceleme kitabı olsaydı ve Atatürk ile ilgili romandaki kahramanlarının yaptığı tespitleri yapsaydı sonuç ne olurdu onu da bilmiyorum. Özellikle Mustafa Suphi konusundaki tespitler, tespitleri yapan roman kahramanları bile olsa ses getirecek cinsten. Gene roman kahramanı Arslaoğlu'nun kitabın sonlarına doğru gördüğü rüya çok tartışılacaktır. Yakın tarihimiz pek okutulmuyor okullarda ne yazık ki. Kurtuluş savaşı yıllarında kuzey komşumuz ile ilişkiler pek çoğunca bilinmez. Yeniden dünyaya geldiğini düşünen Serhat peki eski hayatında kimdi? Merak ediyorsanız romanın kapağına bakmanız yeterli aslında.

Roman boyunca, roman kahramanı Arslanoğlu'nun, gerçek yaşamda da sıkça dile getirdiği "halk kendi gücünün farkında değil", "bu haliyle insan aklı komünizm için yeterli değil" saptamalarında bulunuyor. Tüketici olarak gücün farkında olmamak, Arslanoğlu'nun son romanı öncesi yayınladığı inceleme kitabında ele aldığı konulardan. Evrim Açısından Devrim adlı eserinde Arslanoğlu Karatani'den yaptığı alıntılarla tüketicinin gücüne vurgu yapmıştı. Roman kahramanı Arslanoğlu, kitleleri neden ikna edemediklerine kafa yoruyor. Bu bağlamda solun din ile ilgili yaklaşımlarını eleştiriyor. Mesele dergisinin Ekim ayı sayısı da aynı konuyu işliyor. İhsan Eliaçık, Mehmet Eroğlu ve Sırrı Süreyya Önder ile söyleşilerin yer aldığı Mesele'nin Ekim sayısı arşivlik bir sayı olmuş.

Bana kalırsa fazlasıyla kolay okunan, okuyucusunu yormayan bir roman Reenkarnasyon Kulübü. İşin doğrusu ben eski romanlarını daha bir sevmiştim. Oysa anlatılanları farklı bir kurgu ile daha zaman/mekan karmaşaları içerisinde anlatsa, çok keyifli bir roman olabilirdi. Arslanoğlu'nun zeka ile ilgili fikirlerini bilen birisi olarak bu "kolay okuma"nın bilinçli tercih olduğunu düşünüp, saygıyla karşılamak dışında bir şey gelmiyor elden :)