Yeni RTÜK Yasası ve sayısal karasal yayıncılığa ilişkin önemli bilgiler

Uzunca süredir hazırlıkları süren yeni Radyo Televizyon Üst Kurulu Yasası çalışmaları tamamlanarak RTÜK Kanun tasarısı Başbakanlık web sayfasına eklenmiş. İlgilenenler tasarı metnine buradan ulaşabilir.
Tasarı mevcut haliyle yasalaşırsa sayısal karasal yayıncılığa geçiş tarihiyle ile ilgili belirsizlikler ortadan kalkmış olacak. Tasarının Geçici 4. maddesinin 2. fıkrası şöyle:

Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde Üst Kurulca karasal yayın lisanslarının verilmesi amacıyla sayısal televizyon multipleks kapasitesi sıralama ihalesi yapılır. Sıralama ihalesinde karasal sayısal televizyon multipleks kapasitesi tahsisine hak kazanan kuruluşlardan bir bölümüne, ihaledeki sıraları ve analog kanal kapasitesi dikkate alınarak en fazla üç yıl süreyle sayısal yayının yanı sıra analog televizyon yayını yapmalarına da imkân tanınır. Tahsisi müteakip en geç üç yıllık süre sonunda analog karasal televizyon yayınları ülke genelinde tümüyle sonlandırılır ve analog karasal televizyon yayınları durdurulur.

Metindeki vurgulamalar bana ait. Buradan anlaşıldığına göre tasarı yasalaştıktan sonra 1 yıl içerisinde ihale yapılacak. İhale sonucu yapılacak tahsislerden itibaren en geç 3 yıl içerisinde analog televizyon yayıncılığı ülkemizde kalmayacak. Tasarının 2010 içerisinde yasalaşacağını varsayarsak, 2011 yılı içerisinde lisanslar verilecek 2014 yılında ise İngilizce'deki ifadesiyle analog switch-off, yani analog yayınların sonlandırılması gerçekleştirilecek.

Avrupa deneyimlerine bakıldığında analog yayınlarının sonlandırılması için öngörülen 3 yıllık sürenin iyimser bir öngörü olduğu söylenebilir. Avrupa merkezli DigiTag kısa isimli Sayısal Karasal Televizyon Aksiyon Grubu'nun web sayfasındaki bilgilere bakıldığında sayısal karasal yayıncılığın başlatıldığı tarih ile analog yayınlarının kapatıldığı tarih arasında uzunca bir sürenin geçtiği görülür. Örneğin İtalya için bu tarihler 2004 ve 2012 olarak verilmiştir. Fransa için tarihler ise 2005 ve 2011'dir. Sayısal karasal yayıncılığa geçiş konusunda geç kalan ülkeler için öngörülen sürelerin, ülkemizde öngörülen süreler kadar olduğunu da gözden kaçırmamak gerekir. 2009 yılında süreci başlatan Portekiz, analog yayınlarını 2012 yılında kapatacağını duyurmuştur.

Yeni tasarı ile daha önce yayın sektöründe yer almayan şirketler ortaya çıkacak. Multipleks işletmecisi, platform işletmecisi gibi şirketler daha önce uydu dünyasından bilinen yapılardı. Artık karasal ortamda da bu iki tip şirket var olacak. Tasarıdaki bu şirketlere ilişkin tanımlama şu şekilde yapılmış:
Multipleks işletmecisi: Karasal ortamdan sunulacak birden fazla yayın hizmetinin, bir veya birden çok sinyal hâline gelecek şekilde birleştirilerek, medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar ile altyapı işletmecisi veya verici tesis ve işletim şirketi arasında iletimini sağlayan kuruluşu,
Platform işletmecisi: Çok sayıda yayın hizmetini veya multipleksi bir veya birden fazla sinyal hâline getirerek uydu, kablo ve benzeri ortamlardan şifreli ve/veya şifresiz olarak izleyicinin doğrudan alacağı şekilde iletimini sağlayan kuruluşu,
Yasa tasarısı ile özel yayıncıların kendi vericilerini kurma ve işletme hakları kalmayacak. Vericilerin işletilmesi, %10'dan fazla olmayacak hisse sahibi hissedarlardan oluşan Verici Tesis ve İşletim Şirket tarafından yapılacak.
Sayısal karasal yayıncılığa geçiş konusunun Üst Kurulca düzenleneceği belirtilmiş. Merak ettiğimiz diğer soruların (MPEG2 mi MPEG-4 mü, DVB-T mi DVB-T2 mi, etkileşimli tv, set üstü kutuları için devlet sübvansiyonu olacak mı?) yanıtları için düzenlemeyi beklememiz gerekiyor anlaşılan.
Yukarıda yazdıklarım tasarıya genel göz gezdirme sonrası dikkat çekici bulduğum alanlara ilişkin. Bu tasarının Avrupa Birliği'nin Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi ile ilgisini incelediğim bir başka yazımı da yakında sayfama ekleyeceğim.