Franz Kafka and Prague. Harald Salfellner

Prag ile birlikte ilk akla gelen yazar sanırım Kafka'dır. Aklınıza gelmese bile karşınıza her köşe başında çıkar Kafka'ya ilişkin bir şey sokaklarda. Müzesine rastlarsınız, heykelini görürsünüz, onun adını taşıyan kafenin önünden geçersiniz hiç birine rastlamazsanız bile aslında onunla aynı sokaklarda dolaşmaktasınızdır. Mutsuz ve karamsar Kafka, bir dönem çalıştığı binanın penceresinden seyrediyordur sizi, siz farkına varmadan eski kent meydanını turlarken. Öyle mutsuz öyle hapsolmuş hissetmiş ki Kafka Prag'da, İspanyolca öğrenip güney Amerika'ya gitmeyi planlarmış zaman zaman. Dükkan sahibi, otoriter babasının baskılarından mıdır bu bunalmışlık, yoksa çekingen kişiliğinden mi, belki de Yahudi oluşu ve Almanca-Çekçe arasında geçen çocukluğudur sebebi kimbilir.

Türkçe'ye çevrilmemiş olacağını düşünerek İngilizce çevirisini almıştım Prag'dayken Franz Kafka and Prague adlı orijinali Almanca yazılmış kitabı. Bu kadar Türk turistin gittiği bir kent ile ilgili yazılmış kitabın yakın zamanda dilimize de çevrileceğini umarak, Kafka ve Prag ilişkisine ilişkin kitaptan bir kaç kısa derleme yapayım.

3 temmuz 1883 Prag doğumlu Kafka. Hermann ile Julie oğlu. Çiftin Kafka'dan büyük iki oğlu küçükken ölmüş. Kafka'dan sonra 3 kız kardeşi oluyor: Gabriele, Valeri ve Ottilie. Almanca eğitim veren okullarda okuyor.

1906'da Karl-Ferdinand Üniversitesi'nden Hukuk Doktoru ünvanı alarak mezun oluyor. 1 Ekim 1907 tarihinde Wenceslas Caddesi'nde Assicurazioni Generali sigortada çalışmaya başlıyor. 1914'de Felice Bauer ile Berlin'de nişanlanıyor. Bu nişan kısa süre sonra bozuluyor. 1916'da Kafka, şimdilerde hediyelik eşya satan dükkana çevrilmiş olan, Prag kalesini çevreleyen küçük evlerin (Alchemists' Lane) 22 numaralısında kalmaya başlıyor. 1917'de Felice Bauer ile bu kez Prag'da nişanlanıyor, ama bu nişanı da senesi dolmadan bozuyor.

1918 - 1923 arası eski kent meydanındaki Oppelt-House'da ailesi ile birlikte yaşıyor. Arada 1919'da Julie Wohryzek ile kısa süreli nişanlı kalsa da 1923'de Milena Jesenska ile evleniyor. Bu süreler boyunca zaman zaman tüberküloz nedeniyle tedaviler görüyor. Haziran 23'te Jesenska ile evlenen Kafka, aynı yılın eylül sonunda (24 eylül 1923) Prag'ı ve eşini terkedip temmuz ayında Baltık Denizine yaptığı gezide tanıştığı doğu Avrupalı genç yahudi Dora Diamant ile birlike Berlin'e gidiyor.

1924 yılının Mart'ında sağlığı tekrar bozulunca Prag'a ailesinin yanına dönüyor. 3 Haziran 1924'te Kierling'deki sanatoryumda yanında son aşkı Dora Diamant ve arkadaşı Robert Klopstock varken ölüyor. Cenazesi 11 Haziran 1924'de Prag'daki Yeni Yahudi Mezarlığı'na gömülüyor.